Slimmer opsporen van ouderen met verhoogd valrisico

(dit artikel publiceerden we op LinkedIn)

In een publicatie in ‘Age and Ageing’ van 1 april 2023 hebben onderzoekers een methodiek ontwikkeld die op basis van huisartsendata het risico op vallen bij ouderen in kaart brengt. Deze methodiek is omgezet in een algoritme dat voor alle 65 plussers in een praktijk de risico’s op vallen berekent. Dit biedt een effectieve strategie om vanuit een data gedreven aanpak een grote groep ouderen met verhoogd risico op te sporen en via een gerichte aanpak te ondersteunen bij het voorkomen van valincidenten.

Alarmerende cijfers

Het is de week van de valpreventie. Van 3 tot en met 9 oktober werkt VeiligheidNL met partners en professionals aan bewustwording en kennisdeling op het gebied van valpreventie. Als eerste stap  wordt benoemd het identificeren van ouderen met een verhoogd risico op vallen. Het aantal mensen dat in 2022 door een val is overleden is met 15% gestegen sinds het jaar ervoor. Iedere 4 minuten komt een oudere op de SEH vanwege een val. Ook dit cijfer is met 11% toegenomen. Dit is één van de oorzaken dat de druk op zorg toeneemt, en daarmee ook de kosten die dat met zich mee brengt. En met een stijgende populatie 65 plussers wordt de urgentie alleen maar groter om dit probleem serieus aan te pakken. VeiligheidNL geeft aan dat 1,1 miljoen ouderen een verhoogd valrisico hebben. Dit kan door er vroeg bij te zijn, en ouderen bewust te maken van de risico’s die een val veroorzaakt.

Slimmer opsporen

In het artikel van Dormosh e.a. gepubliceerd in ‘Age and Ageing’ is onderzocht welke data binnen de huisartsenzorg bepalend zijn voor het risico op een valincident. Er is daarbij gekeken naar gestructureerde informatie (bijvoorbeeld medicatie en diagnoses), naar ongestructureerde informatie (de journaalteksten) en een combinatie van beiden. De klinische (ongestructureerde) notities boden een aanvullende, bruikbare methode voor het schatten van het valrisico in vergelijking met bestaande traditionele voorspellingsmodellen. De prestaties kunnen zelfs worden verbeterd wanneer een combinatie wordt gemaakt van klinische variabelen en klinische notities. Op basis van dit artikel is een AI algoritme ontwikkeld dat gebruikt kan worden door huisartsen om hun populatie te screenen op verhoogd valrisico. Dit resulteert in een lijst met patiënten gesorteerd van hoog naar laag risico.

Diagnosen, medicatie en vrije tekst als voorspellers voor valrisico

Het artikel beschrijft een aantal variabelen die het risico op vallen kunnen voorspellen. Voorbeelden hiervan zijn journaalteksten die gaan over 'woonzorg' of over 'cognitieve stoornissen of beperkingen', diagnostiek die wijst op een eerdere val, een depressie, incontinentie of geheugenproblemen of medicatie zoals anti-parkinson medicatie, protonpompremmers of anti-epileptica. Totaal zijn er bijna 50 variabelen die invloed hebben op het valrisico van een patiënt.

Voordelen van data gedreven aanpak

Deze werkwijze heeft een aantal voordelen:

• Er wordt een integrale risico toets gedaan over de hele populatie. Dit helpt enorm om op korte termijn een volledig beeld van de risicopopulatie te krijgen. De methodiek is daarmee een instrument voor het opsporen van de risicogroep.

• Er wordt optimaal van bestaande data gebruik gemaakt. De data van de huisarts is een rijke bron aan informatie is waar zowel informatie over ziektegeschiedenis, medicatie als vrije tekst van de behandelaar beschikbaar is.

• Het risico bepaalt de volgorde van aanpak: je start bij de patiënt met het hoogste risico. Die zijn gebaat bij een valrisicoinschatting en valanalyse.

• De mate waarin een patiënt scoort op één van de variabelen uit het model kan richting geven aan een aanpak voor preventie of behandeling. Als uit de data blijkt dat vooral gebruik van bepaalde medicatie het risico bepaalt, dan kunnen in een vervolgtraject de huisarts en de apotheek een rol krijgen door bijvoorbeeld een medicatiewijziging door te voeren.

Gemeenten: centrale rol

Gemeenten worden steeds vaker het centrum van regionale gezondheidsinitiatieven, waaronder valpreventie. Hun rol in het coördineren van diensten, faciliteren van middelen en bevorderen van samenwerking tussen verschillende domeinen wordt steeds belangrijker. Bovendien wordt van hen verwacht dat zij verantwoordelijkheid nemen en rekenschap afleggen over de effectiviteit van lokale preventieprogramma’s.

Een van de eisen die rondom valpreventie aan de gemeenten wordt gesteld is dat 14% van de thuiswonende ouderen van 65 plus een risico inschatting krijgen. De data gedreven aanpak op hoog risico patiënten is een van de mogelijkheden voor gemeenten om in één keer een veel groter percentage van de risicogroep in beeld te krijgen.

Links:

Nieuws: https://www.skipr.nl/nieuws/steeds-meer-mensen-overlijden-na-val

VeiligheidNL: https://www.veiligheid.nl/actueel/11-miljoen-ouderen-heeft-een-verhoogd-valrisico

Artikel: https://academic.oup.com/ageing/article/52/4/afad046/7099138